شاگردان من همیشه این سوال را از من می پرسند که چقدر طول می کشد تا بتوانم خوب پیانو بزنم؟
پاسخ این سوال بستگی به منظور شما از واژۀ «خوب» دارد. اگه منظور از خوب، همان تصور عموم از نوازندگی پیانو باشد، با 6 ماه تمرین سخت، زیر دست یک استاد متبحر، می توان به حد مطلوبی در نوازندگی پیانو دست یافت.
در این مقاله فاکتورهایی بیان می کنم که به شما نشان می دهد چقدر در یادگیری پیانو موفق عمل کرده اید و چقدر زمان می برد تا از هر مرحله عبور کنید و به مراحل بالاتر برسید.
ابتدا مشخص کنید که منظور شما از واژۀ «خوب» چیست. آیا منظور از خوب، نوازندگی مثل پیانیست های مشهور دنیا است یا صرفاً همینکه آهنگ مورد علاقۀ خود را بزنید کافی است؟ پاسخ این سوال، بستگی به جواب شما دارد. یک پیانیست کلاسیک وقتی نوازندگی یک پیانیست جاز را می بینید، مهارت او را خوب ارزیابی می کند ولی عالی نمی داند. ممکن است برعکس این حالت هم اتفاق بیفتد.
به نظر من، یادگیری پیانو 5 سطح دارد: مبتدی، متوسط، پیشرفته، حرفه ای، فوق حرفه ای
توجه: بنده ادعای حرفه ای بودن در پیانو نمی کنم. من خودم را بین سطوح متوسط و پیشرفته می دانم.
حال بیایید هر یک از این سطوح را بررسی کنیم:
اولین سطح یادگیری پیانو، سطح مبتدی است. در این سطح، اغلب افراد می توانند ملودی های ساده را با دست راست و برخی از آکوردها را با دست چپ بزنند. افراد مبتدی قادر به تعویض سریع آکوردها نیستند، دست هایشان هنوز به استقلال کامل نرسیده است، همچنان به جایگاه کلاویه ها عادت نکرده اند، وابستگی زیادی به چشم ها دارند. در این مرحله هنوز درگیر فهمیدن تفاوت آکوردها، به یاد سپاری جای کلیدها و موضوعاتی از این دست خواهید بود.
پیانیست های متوسط می توانند برخی از آهنگ ها را بنوازند. توانایی تشخیص تفاوت آکوردها و طبقه بندی آن ها در گروه های مختلف را دارند. این افراد تمرینات مختلفی برای انگشت گذاری و گام نوازی انجام داده اند و به راحتی می توانند روی کلیدهای رایج حرکت کنند. با نت خوانی آشنا هستند و دستشان در حال استقلال یافتن است. نت خوانی کار دشواری است و پیانیست های متوسط در ابتدای این راه هستند.
اینجا همان نقطه ای است که به اعتقاد من منظور بیشتر مردم از نوازندگی خوب پیانو است. در این سطح، نوازنده به راحتی می تواند انواع گام ها و آرپژها را روی تمام کلیدهای ماژور و مینور بنوازد. قادر است با ترکیب آکوردها و گام های مختلف، بداهه نوازی کند و هارمونی های اولیه و ساده ای را خلق کند. نوازندۀ پیشرفته، انگشتان ورزیده و آموزش دیده ای دارد و بدون تماشای کلیدها و جایشان روی پیانو، مستقیماً روی نتی که می خواهد فرود می آید.
نت خوانی این افراد بسیار بهتر از سطح متوسط است و اگر نت یک آهنگ را در اختیارشان قرار دهید، به راحتی می توانند با کمی صرف وقت، آن را بنوازند. البته در آهنگ های پیچیده این کار زمان می برد. نوازندگان این سطح، به استقلال کامل دست ها رسیده اند ولی همچنان در به کارگیری تکنیک های پیشرفته ای مثل Hand Crossing و حرکت سریع بین اکتاوهای پراکنده ضعف دارند.
پیانیست حرفه ای، زمان زیادی را برای تقویت مهارت های تکنیکی خود گذاشته است. او به راحتی انواع تمرینات سخت را انجام می دهد و این کار به یک روتین روزانه تبدیل شده است. نت خوانی نوازندۀ حرفه ای، عالی است ولی همچنان در برخی از آهنگ های دشوار که نت های پیچیده تری دارند، به سختی می افتد. پیانیست حرفه ای، به راحتی می تواند بداهه نوازی کند. در نواختن برخی از قطعات به درجۀ اعلا رسیده است و نوازندگی او با نوازندۀ واقعی اثر مو نمی زند. همچنین پیانیست حرفه ای، با تمرین زیاد، برخی از آهنگ های سخت را هم می تواند به خوبی بنوازد. بسیاری از موزیسین های مشهور در این سطح قرار دارند.
تفاوت اصلی پیانیست حرفه ای و فوق حرفه ای این است که پیانیست فوق حرفه ای به یک ژانر و استایل خاص نوازندگی وارد شده است. به عنوان مثال به صورت تمام وقت در سبک کلاسیک وقت گذاشته و در این سبک به درجۀ اعلاء رسیده است. نوازندگان فوق حرفه ای، تقریباً هر آهنگی را می توانند بنوازند. لیست آهنگ هایی که این افراد می توانند بنوازند، بسیار زیاد است. در کارنامۀ این افراد، نواختن برخی از آهنگ های بسیار سخت ثبت شده است. احتمالاً بازنوازی قطعات مشهور کلاسیک توسط این افراد را در یوتیوب دیده اید. پیانیست های فوق حرفه ای، هنگام نواختن قطعات موسیقی، آنچنان دقیق و با جزئیات این کار را انجام می دهند که احساسات افراد را تحت تأثیر قرار می دهند.
مسلماً عوامل زیادی در سرعت یادگیری پیانو نقش دارد ولی به تجربۀ من، موارد زیر از بقیه مهم تر هستند:
اولین و مهم ترین عامل موثر در یادگیری پیانو، نوع نگرش شماست. افرادی در یادگیری پیانو به جایی می رسند که با سختی های آن کنار بیایند. مشکلی نداشته باشند که هفته ها روی یک موضوع تکراری وقت بگذارند. این افراد به جای اینکه مدام بگویند، چقدر سخت است، من نمی توانم، حوصله ندارم و این حرف ها، با نگاه مثبت از ضعف های خود درس گرفته و با اشتیاق و عزم بیشتر ادامه می دهند.
شیوۀ یادگیری شما چگونه است؟ چطور نوازندگی خود را بهبود می دهید؟
راه های مختلفی وجود دارد:
کلاس خصوصی: این موثرترین روش است. یک معلم خصوصی قدم به قدم به شما آموزش می دهد. نقاط ضعف شما را می گیرد. هر جایی اشکالی داشتید، همانجا برطرف می کند. این شیوۀ اگرچه موثرترین روش آموزش پیانو است ولی گران ترین روش هم هست. مقدار شهریه کاملاً بستگی به استاد دارد.
کلاس گروهی: شرکت در کلاس های عمومی یادگیری پیانو که موسسات آموزشی برگزار می کنند، رایج ترین شیوۀ یادگیری پیانو است. در این کلاس ها استاد باید حواسش به همۀ شاگردان باشد. هزینۀ کلاس ها معمولاً کمتر است ولی اثرگذاری آن پایین است. کسی که درس می دهد فرصت نمی کند وقت زیادی برای رفع اشکال تک تک هنرجوها بگذارد. ممکن است شما از بقیۀ هنرجوها زودتر یاد بگیرید ولی به خاطر ضعف بقیه، درس های سطوح پایین را تحمل کنید. اگر استعداد زیادی در یادگیری پیانو داشته باشید، این روش، وقت زیادی از شما می گیرد.
کتاب های آموزشی: صدها کتاب برای یادگیری پیانو وجود دارد که احتمالاً تعدادی از آن ها را در کلاس های خصوصی و عمومی دیده اید. بعضی از این کتاب ها برای کلاس تهیه شده اند، یعنی باید زیر نظر استاد از آن ها استفاده کنید و برخی به صورت خودآموز پیانو را آموزش می دهند. یادگیری خودآموز با کتاب، به هیچ عنوان توصیه نمی شود. نمی گویم ممکن نیست ولی این کار ممکن است عادات بدی در شما به وجود آورد؛ مثلاً اگر به شیوۀ اشتباه انگشت گذاری عادت کنید و به خاطر تمرین زیاد، این شیوۀ اشتباه را در خود نهادینه کنید، بعداً یادگیری انگشت گذاری درست که لازمه نواختن برخی از قطعات پیچیده است، بسیار سخت یا حتی غیر ممکن می شود.
ویدیوهای آموزشی: سایت های اشتراک ویدیو مثل یوتیوب و آپارات، انواع ویدیوهای آموزشی پیانو دارند. در این سایت ها، انواع تکنیک ها و مفاهیمی که برای یادگیری پیانو لازم است وجود دارد، ولی این روش نیز به همان دلیلی که برای یادگیری با کتاب ذکر کردیم مناسب نیست. شما هیچ وقت نمی توانید به اندازۀ یک استاد که دست شما را می گیرد و حتی زاویۀ قرارگیری آن را بر روی پیانو تنظیم می کند، از یک ویدیوی آموزشی درس بگیرید.
نرم افزارها و اپلیکیشن های آموزشی: در طی سال های اخیر، نرم افزارها و اپلیکیشن های آموزشی زیادی برای آموزش پیانو عرضه شده است که حقیقتاً پیشرفت های خوبی هم داشته اند. به نظر من برخی از این اپلیکیشن ها به اندازۀ شرکت در یک کلاس عمومی کارآمد هستند. به عنوان مثال Flowkey یکی از همین برنامه هاست.
اما اگر نظر من را بخواهید، بهترین روش، گرفتن یک معلم خصوصی و در کنار آن استفاده از اپلیکیشن های آموزشی به عنوان یک روش مکمل است. اگر پول کافی ندارید ناچارید به شیوه های خودآموز تمرین کنید و متأسفانه در حالت خودآموز باید خیلی به برنامه و زمان بندی مقید باشید.
کلید موفقیت در هر چیزی، تمرین و پشتکار است. در شروع یادگیری پیانو، روزی چند جلسه تمرین 10 الی 15 دقیقه کفایت می کند. کمی که جلوتر رفتید باید حجم تمرینات خود را بالاتر ببرید. به عنوان مثال اگر در کلاس شرکت می کنید، حداقل باید روزی 30 دقیقه تمرین کنید. کمتر از این مقدار بعید است پیشرفتی حاصل شود.
تعداد دفعات تمرین و مقید بودن به یک برنامه، مهم تر از طول زمان تمرین است. روزی 30 دقیقه تمرین بهتر از هفته ای 2.5 ساعت تمرین است؛ پیشرفت در حالت اول بیشتر است. هدفتان را تمرین روزانه قرار دهید، ولی می دانم که خیلی ها نمی توانند این کار را انجام دهند. لااقل 5 روز در هفته را تمرین کنید؛ دو روز هم استراحت.
علاوه بر موارد بالا، چیزی که تمرین می کنید نیز مهم است. یک نفر در 30 دقیقۀ تمرین روزانه اش، آهنگ مورد علاقۀ خود را تمرین می کند و یک نفر مفاهیمی که در ادامه می گوییم را تمرین می کند. مسلماً نفر دوم بهتر پیشرفت می کند، هرچند که نفر اول لذت بیشتری می برد.
تمرکز روی یکی از این موارد و عدم توجه کافی به بقیه، فرایند یادگیری را طولانی می کند. سعی کنید روی همۀ آن ها به یک میزان زمان بگذارید. نواختن آهنگ مورد علاقه را بگذارید برای زمان استراحت.
در این قسمت می خواهیم بررسی کنیم که یادگیری پیانو در هر سطحی چقدر زمان می برد.
اعداد و ارقام بیان شده، قطعی نیست و صرفاً برای ارائه یک تقریب و مقایسه از سطوح مختلف است.
با فرض اینکه هنرجو خوب تمرین کند و به مطالبی که در این مقاله گفتیم عمل کند، رسیدن به سطح مبتدی تقریباً 4 هفته زمان می برد. من اکیداً توصیه می کنم که برای این سطح، حتماً از یک معلم خوب کمک بگیرید. یادگیری خودآموز برای این سطح آسیب زا است. ممکن است عادات غلطی در شما نهادینه شود که بعداً تصحیح و ترک این عادات به سختی ممکن باشد!
در این سطح، معمولاً هر چیز جدیدی که یاد می گیرید، شما را به وجد می آورد. همین موضوع باعث می شود تا اشتیاق و انگیزۀ زیادی برای ادامۀ یادگیری داشته باشید. مهم ترین چیزی که در این مرحله باید به آن توجه کنید، تمرکز روی شیوۀ انگشت گذاری و نشستن پشت پیانو است.
برای رسیدن به سطح متوسط 2 ماه زمان لازم است. راستش را بخواهید این مرحله ناامیدکننده ترین مرحلۀ یادگیری پیانو است. بیشتر اوقات حس می کنید که درجا می زنید و هیچ پیشرفتی ندارید. چیزهای جدید را سریع یاد می گیرید ولی موقع عمل، دست ها، چشم ها و مغز شما هماهنگ نیست. دلگیر هستید که چرا نوازندگی شما ساده و معمولی است و هرچقدر تمرین می کنید به چیزی که می خواهید نمی رسید.
اما مراقب باشید!
اینجا همان جایی است که باید سخت و با قدرت ادامه دهید!
سطح متوسط، ممکن است هر لحظه شما را وسوسه کند که بی خیال دیگر نمی توانم ادامه دهم. اما شما نباید به احساسات منفی خود توجه کنید. تمرینات خود را اگرچه خشک و کسل کننده است، ادامه دهید و همیشه به آیندۀ درخشانی که می خواهید به آن برسید فکر کنید. اگر چند ماه را همینطور ادامه دهید اتفاقات خوبی می افتد و موقع خروج از این سطح، رضایت کافی خواهید داشت. در این مرحله نیز وجود یک معلم دلسوز ضروری است.
برای رسیدن به این سطح 6 ماه زمان لازم است. این مرحله از دید بسیاری از افراد، طولانی ترین مرحلۀ یادگیری پیانو است. همچنین بسیاری از افراد (از جملۀ خودِ من)، برای همیشه در این مرحله می مانند. خوشبختانه در این سطح، هر قطعه ای را می توانید اجرا کنید، ولی ممکن است کمی طول بکشد. در سطح حرفه ای، بیشتر تمرینات، حول محور توسعۀ تکنیک نوازندگی، بهبود نت خوانی، تقویت گوش و موضوعات این چنینی است. این همان مرحله ای است که اغلب افراد می خواهند به آن برسند.
رسیدن به این سطح بستگی به معلم و زمانی که صرف یادگیری می کنید دارد. حرفه ای شدن در پیانو، بدون استاد، تقریباً غیرممکن است؛ مگر اینکه سال ها به یک برنامۀ سخت، وفادار بمانید.
برای بیشتر افراد، رسیدن به مرحلۀ حرفه ای در نوازندگی پیانو، 5 تا 6 سال زمان می برد. حتی بعد از این مدت نیز باید مرتباً تمرینات روزانۀ خود را برای حفظ کیفیت نوازندگی ادامه دهید.
این سطح مختص افراد نخبه است. کمتر افرادی هستند که بتوانند به این سطح از یادگیری پیانو برسند. افراد این گروه، غالباً موزیسین هایی هستند که اسمشان به خاطر استعدادی که دارند روی زبان ها افتاده است.
بالاترین سطح یادگیری پیانو است که از عهدۀ خیلی از افراد خارج است. اینکه چقدر زمان می برد تا به این مرحله برسید معلوم نیست. فقط این را می دانم که هر کسی قابلیت رسیدن به این مرحله را نخواهد داشت. بعضی از افراد بعد از پشت سر گذاشتن سطح پیشرفته، در مدت زمانی کوتاهی به خاطر استعدادی که دارند به این مرحله می رسند. برای سایر افراد (اگر امکان پذیر باشد)، رسیدن به این سطح از تخصص، بیش از 10 سال زمان می برد.
امیدوارم با خواندن این مقاله متوجه شده باشید که چقدر زمان می برد تا خوب پیانو بزنید. دانستید که مدت زمان یادگیری پیانو وابسته است به اهداف شما، سطح تمرینات و زمانی که برای این کار صرف می کنید. همچنین منابعی که از آن ها استفاده می کنید نیز مهم است. بهترین راهکار، استفادۀ ترکیبی از معلم خصوصی و اپلیکیشن های آموزشی مثل Flowkey است.
نظرات